حماسه حسینی

کتاب حماسه حسینی: جلد اول، مجموعه‌اى مشتمل بر کلیه سخنرانی‌ها و یادداشت‌هاى استاد شهید مرتضی مطهرى درباره حادثه کربلا است. حادثه‌ای که در آن امام حسین (ع) امر به معروف و نهی از منکر کرد تا به سیره جدّش و پدرش علی بن ابی طالب (ع) رفتار کند.
کلمه «حماسه» به معنى شدت و صلابت است و گاه به معنى شجاعت و حمیّت استعمال مى‌شود. علماى شعر شناس، منظومه‌هاى شعرى را از نظر محتوا یعنى از نظر نوع معنى و هدف شعر به اقسامى تقسیم مى‌کنند؛ بعضى از منظومه‌ها را منظومه‌هاى غنایى، بعضى را منظومه‌هاى حماسى، بعضى را منظومه‌هاى وعظى و اندرزى، بعضى را منظومه‌هاى رثایى و بعضى دیگر را منظومه‌هاى مدحى مى‌گویند. دیوان و غزلیات حافظ، غزلیات سعدى و دیوان شمس تبریزى، منظومه‌هاى غنایى است؛ یعنى اگر چه هدف در این‌ها عرفان است ولى لااقل از نظر تشبیب، زبانْ عاشقانه است، سخن از حسن و بى‌اعتنایى محبوب است، سخن از درد فراق و درازى شب فراق و کوتاهى ایام وصال است.
کتاب حماسه حسینی، مجموعه‌اى است دو جلدى که جلد اول آن شامل سخنرانی‌ها و جلد دوم مشتمل بر نوشته‌ها و یادداشت‌هاى استاد شهید مطهری درباره حادثه کربلاست. این کتاب شامل هفت فصل است. فصل اول تحت عنوان «حماسه حسینى» مجموعه سه سخنرانى استاد شهید تحت همین عنوان است که در حدود سال 1347 هجرى شمسى در حسینیه ارشاد ایراد شده است و کتاب نیز به همین نام نامیده شد.
فصل دوم را سخنرانی‌هاى استاد تحت عنوان «تحریفات در واقعه تاریخى کربلا» تشکیل مى‌دهد. این سخنرانی‌ها در فروردین ماه 1348 هجرى شمسى برابر با محرم 1389 هجرى قمرى در حسینیه ارشاد ایراد شده است.
«ماهیت قیام حسینى» فصل سوم این کتاب را تشکیل مى‌دهد.
فصل چهارم را یک سخنرانى آن شهید بزرگوار تحت عنوان «تحلیل واقعه عاشورا» تشکیل مى‌دهد. این سخنرانى در سال 1356 در یکى از جلساتى که به طور هفتگى در برخى منازل برقرار و موسوم به «جلسه یزدیها» بود ایراد شده است.
«شعارهاى عاشورا» (سخنرانى معروف استاد که توأم با گریه شدید ایشان است) فصل پنجم این کتاب را تشکیل مى‌دهد. این سخنرانى در روز عاشورا و در حدود سال 1352 در مسجد جامع نارمک (تهران) ایراد گردیده است.
فصل ششم این کتاب مجموع هفت جلسه سخنرانى استاد شهید تحت عنوان «عنصر امر به معروف و نهى از منکر در نهضت حسینى» است. در این فصل علاوه بر موضوع مذکور، به‌طورکلى اصل «امر به معروف و نهى از منکر» مورد بحث واقع شده که در خلال آن، مسائل اجتماعى و سیاسى روز نیز مطرح گردیده است. از جمله کارنامه مسلمین در مسئله فلسطین بررسى شده است.
«عنصر تبلیغ در نهضت حسینى» فصل هفتم این کتاب را تشکیل مى‌دهد. این فصل مجموع هفت سخنرانى استاد تحت همین عنوان است که در سال 1350 شمسى و در ماه محرم در مسجد «جاوید» تهران ایراد شده است. در این فصل به‌طورکلى «تبلیغ در اسلام» نیز مورد بحث واقع شده است.
کتاب حماسه حسینی از نظر نوع موضوعات و قوت تحلیل، از شاهکارهاى آیت‌اللّه‌ مطهرى به‌شمار مى‌رود و از نظر خرافه‌شویى از این حادثه بزرگ و درس‌آموز و پرداختن به جنبه‌هاى مختلف این حادثه و ارزش‌گذارى براى هر یک از این جنبه‌ها و از نظر پرداختن به جوانبى که معمولاً کمتر به آن‌ها پرداخته مى‌شود یک کتاب کم‌نظیر محسوب مى‌شود.